LỊCH SỬ HÌNH THÀNH HTX NGA YÊN
Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn xã Nga Yên được hình thành từ ngày 03/5/2016. Tổng số thành viên HTX là 30 thành viên. Đến năm 2016 thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành Nông nghiệp HTX đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng sang cây ăn quả với sự lựa chọn là đã lựa chọn phát triển cây ăn quả đặc sản giống dưa hấu
Từ diện tích ban đầu 50.000 m2 (5 ha) dưa đến nay HTX đã phát triển diện tích sản xuất và liên kết sản xuất 50 ha. Các thành viên của HTX đã tiếp cận được chương trình quản lý chất lượng tiên tiến VietGAP từ rất sớm, cùng nhau học tập và thực hành sản xuất theo hướng tăng cường phân chuồng ủ hoai, phân vi sinh, hạn chế phân hóa học và sử dụng các loại thuốc BVTV để phòng trừ sâu bệnh trong danh mục cho phép.
Đến nay, đã có 08 ha trồng dưa hấu của Hợp tác xã đã được chứng nhận VietGAP & đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho “Dưa hấu Xứ Đảo”, năng suất khoảng 40 tấn/ha, sản lượng dự kiến hàng năm trên 200 tấn/năm. Doanh thu mỗi năm đạt từ 2,4 -5 tỷ đồng, lơi nhuận thu về hàng tỷ đồng.
LÝ DO THÀNH LẬP VÀ QUÁ TRÌNH THÀNH LẬP CHỦ THỂ
Những năm gần đây, dưa hấu là sản phẩm chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Trên địa bàn toàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, diện tích cây ăn quả đạt 21.685,5 ha, sản lượng đạt 304.828,4 tấn, (trong đó dưa 1.529,5 ha) và đang có xu hướng gia tăng do lợi ích mà trái dưa hấu mang tới cho các hộ là khá cao. Huyện Nga Sơn được biết đến với câu chuyện quả Dưa Hấu Mai An Tiêm, nơi Mai An Tiêm bị đày đến tên là làng Mai An, còn gọi là Mai Thôn (nay thuộc huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa). Nói đến Nga Sơn là hầu hết moi người đều biết đến đặc sản Dưa Hấu. Vùng Nga Yên có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, phù hợp với cây dưa hấu, cây dưa ra hoa, kết trái cho quả ngọt, thơm, mọng nước, vỏ lại mỏng, …chất lượng cao hơn so với dưa được trồng tại các vùng khác, … nên được thị trường ưa chuộng, giá thành cao.
Phát huy các tiềm năng, lợi thế và truyền thống của địa phương. Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn xã Nga Yên đã quyết định chọn sản phẩm Dưa hầu là sản phẩm chủ lực để xây dựng và phát triển với mục tiêu xây dựng thương hiệu cho sản phẩm địa phương thành sản phẩm có thương hiệu nổi tiếng, được nhiều người biết đến sử dụng.
ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG
Ở nước ta, có nhiều nơi trồng và cung ứng dưa hấu: Dưa hấu Vĩnh Tú, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị; Dưa hấu Long Trì, tỉnh Long An; Dưa hấu Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa....
Dưa hấu Nga Sơn được biết đến là sản phẩm có truyền thống lâu đời và được đánh giá là loại ngon, bắt mắt và có giá thành phù hợp so với các sản phẩm khác.
Dưa hấu là một trong những loại hoa quả có tính mát cao, có giá thành hợp lý so với các sản phẩm hoa quả khác nên được nhiều thành phần tiêu dùng sử dụng.
Dưa hấu còn được sử dụng để tạo ra các loại sinh tố giải khát nên nhu cầu của người tiêu dùng của thị trường là rất lớn.
Đánh giá khả năng tham gia thị trường
Dưa hấu Xứ Đảo của xã Nga Yên được biết đến là sản phẩm được đánh giá là loại ngon, bắt mắt và có giá thành phù hợp so với các sản phẩm dưa hấu ở các địa phương khác trên cả nước nên việc thâm nhập thị trường là tương đối thuận lợi.
Với điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng phù hợp với cây dưa hấu; được sự quan tâm của các cấp chính quyền; sự quyết của Hợp tác xã trong chỉ đạo và tổ chức sản xuất. Trong những năm gần đây dưa hấu của xã Nga Yên có năng suất cao, có chất lượng đảm bảo các quy định về an toàn thực phẩm. Năm 2016 sản phẩm dưa hấu của HTX đã được các tổ chức chứng nhận cấp Giấy chứng nhận VietGAP. Cũng từ đó các hộ thành viên Phát triển liên kết theo chuỗi giá trị để nâng cao năng lực sản xuất và phát triển bền vững các sản phẩm hàng hóa; duy trì được thực hành nông nghiệp tốt mang lại sản phẩm Dưa hấu an toàn được người tiêu dùng đón nhận.
Với quyết tâm trong 05 năm tới, sản phẩm dưa hấu của Hợp tác xã không chỉ tiêu thụ ở thị trường trong nước, mà phải xuất khẩu. HTX đã xây dựng, đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật, thực hiện thâm canh theo quy trình VietGAP, thực hiện dán tem truy suất nguồn gốc, để tạo ra sản phẩm an toàn, có chất lượng cao và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Tìm kiếm và mở rộng thị trường; trong 05 năm tới sản phẩm của Hợp tác xã có thế xuất khẩu;
- Đẩy mạnh và mở rộng liên kết với các cơ sở, các doanh nghiệp khác trong tỉnh tạo ra cơ hội cùng phát triển. Mở rộng thêm quy mô sản xuất, mở rộng thị trường trong nước, tiến tới xây dựng các đại lý, cộng tác viên tại các huyện và các tỉnh thành.
- Mang đến cho người tiêu dùng sử dụng sản phẩm dưa có chất lượng tốt, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh an toàn thực phẩm; Phấn đấu từ 2022 -2025 mức tiêu thụ đạt từ 160.000 - 200.000 kg sản phẩm/năm, doanh thu ước đạt trên 3 tỷ đồng, giải quyết công ăn việc làm cho khoảng 10 người cố định và 10 lao động thời vụ.
CÂU CHUYỆN SẢN PHẨM: DƯA HẤU XỨ ĐẢO
Huyện Nga Sơn nổi tiếng là vùng trồng nhiều dưa hấu của tỉnh Thanh Hóa. Dưa hấu Nga Sơn được thị trường ưa chuộng vì mọng nước, ngọt thanh và chín đều. Dưa hấu Nga Sơn được trồng chủ yếu tại các xã: Nga Trung, Nga Yên, Nga An, Nga Thành, Nga Trường... nhưng đặc biệt dưa hấu ở xã Nga Yên là đứng đầu.
Trong những năm qua, nhờ tái cơ cấu cây trồng hiệu quả, xã Nga Yên là địa phương nằm trong Top đầu của huyện Nga Sơn về phát triển kinh tế, đời sống nhân dân được nâng cao. Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp an toàn xã Nga Yên được đánh giá là đơn vị đi đầu trong sản xuất nông nghiệp an toàn của huyện Nga Sơn, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, quy hoạch sản xuất vùng cho năng suất, giá trị cao. Vụ hè thu năm nay, Hợp tác xã nông nghiệp Nga Yên đã quy hoạch gần 10ha cây dưa hấu, năng suất đạt 1,5 tấn/sào (30 tấn/ha) cho giá trị thu nhập cao trên 30 triệu đồng triệu đồng/sào. Tạo được thương hiệu “Dưa hấu Mai An Tiêm – Dưa hấu Xứ Đảo Nga Yên”.
Điều quan trọng nhất trong quá trình phục vụ sản xuất trên địa bàn xã Nga Yên là Hợp tác xã xác định thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, giá trị kinh tế và bảo đảm sản phẩm nông sản có thị trường tiêu thụ ổn định. Chính vì vậy Hợp tác xã đã liên kết với một số đơn vị, doanh nghiệp tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho các hộ thành viên, cũng như nông dân trên địa bàn khi có nhu cầu.
Để có được kết quả như vậy, chính quyền xã Nga Yên đã triển khai thực hiện tích tụ đất đai, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa các loại cây trồng có năng suất, chất lượng, có thị trường ổn định vào sản xuất như dưa hấu.
Để sản xuất có hiệu quả, tăng năng suất và thu nhập cho người dân xã Nga Yên, Hợp tác xã đã tổ chức cho cán bộ, một số thành viên đi tham quan, học tập các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, các mô hình sản xuất nông nghiệp mới hiệu quả kinh tế cao trong và ngoài tỉnh để áp dụng trên địa bàn xã. Tích cực phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện chuyển giao khoa học – kỹ thuật vào sản xuất cho nông dân trên địa bàn xã. Đồng thời, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các khâu dịch vụ đáp ứng yêu cầu của sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn theo hợp đồng đã ký kết với các đơn vị, doanh nghiệp. Do được thường xuyên tập huấn kỹ thuật trồng Dưa Hấu, phát triển cây trồng theo hướng VietGAP góp phần nâng cao chất lượng, tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Đến nay, Dưa hấu Nga Yên được cấp chứng nhận VietGAP, dán nhãn sản phẩm.
MỤC TIÊU TRỞ THÀNH SẢN PHẨM OCOP ĐƯỢC XẾP HẠNG
Đặc biệt, từ đầu năm đến nay HTX đang nỗ lực xây dựng thương hiệu cho Dưa hấu Nga Yên tham dự sản phẩm OCOP Thanh Hóa năm 2022. Đây cũng là mong muốn của người dân xã Nga Yên cùng với sự chung tay của nhiều cấp ngành địa phương thời gian qua, để nâng cao giá trị sản phẩm, tiếp tục đầu tư mở rộng vườn cây ăn quả; góp phần thúc đẩy kinh tế của địa phương ngày một phát triển, xây dựng cuộc sống ấm no, giàu mạnh trên quê hương./.